Ouders

Leeftijd
Op welke leeftijd mag een kind met persluchtduiken beginnen? Medisch gezien is het heel moeilijk hierover een uitspraak te doen. Simpelweg omdat er nog nooit op de juiste manier onderzoek is gedaan naar dit onderwerp. Alle huidige adviezen zijn gebaseerd op ervaringsfeiten, op analyse van ongevallen, op medische kennis over kinderen in het algemeen en op “gezond verstand”.
De Nederlandse Vereniging voor Duikgeneeskunde (NVD), een organisatie voor artsen met kennis van en interesse in de duikgeneeskunde, adviseert een aanvangsleeftijd van 14 jaar voor het duiken met perslucht. De NVD is van mening dat men hierbij niet zorgvuldig genoeg kan zijn daar het risico’s en gezondheidseffecten betreffen die het kind de rest van zijn leven mee kan dragen.
In tegenstelling hiermee is het bij veel (commerciële) duikorganisaties mogelijk om vanaf een leeftijd van 8 jaar met perslucht aan de gang te gaan.
De NOB hanteert een minimale leeftijd van 12 jaar voor het duiken met perslucht in buitenwater. Wel mag al eerder, onder deskundige begeleiding, met perslucht in het zwembad worden gedoken.

Geestelijke ontwikkeling
Elk kind is anders. Het ene kind zal op een leeftijd van 12 jaar veel meer dingen kunnen begrijpen en verwerken dan een ander kind. Kijk maar in een schoolklas, er zijn wijze vroegrijpe kinderen, maar ook kinderen die duidelijk wat kinderlijker zijn dan hun leeftijdsgenoten.
In het belang van de duikveiligheid zal een kind een aantal basale dingen uit de duiktheorie moeten kunnen begrijpen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het klaren van de oren, het niet te snel opstijgen en de omgang met de apparatuur.
Tevens is een bepaalde mate van verantwoordelijkheidsgevoel van belang. Te onbezonnen en te speels gedrag, dat natuurlijk kind eigen is, kan onder water gevaarlijke situaties opleveren. Voorbeeld: kind zwemt in zijn enthousiasme achter een leuke vis aan en raakt zijn buddy kwijt. Kinderen zijn vaak niet goed in staat om de gevolgen van een bepaalde handeling te overzien. En wanneer er iets mis gaat zijn ze niet in staat om logisch te redeneren zoals een volwassene dat kan.
Het belangrijkste is dus niet de kalenderleeftijd, maar de geestelijke rijpheid van het kind.

Emotionele aspecten
Voor een ouder is het duiken met een eigen kind spannend en leuk. De emotionele betrokkenheid met het kind zal echter veel groter zijn dan met een willekeurige buddy uit de vereniging. Bij een eventueel ongeval kan dit een grote rol spelen. Ouders moeten zich vooraf realiseren dat het heel moeilijk zal zijn helder te denken en de reddingshandelingen te doen die geleerd zijn, bij een slachtoffer om wie iemand veel geeft. Omgekeerd kan van een kind ook niet verwacht worden dat hij zijn volwassen buddy adequaat kan helpen in een ongevalsituatie.

Onderkoeling
Vergeleken met volwassenen hebben kinderen ten opzichte van hun lichaamsinhoud een groter lichaamsoppervlak. Daardoor zullen ze in koud water sneller afkoelen dan volwassenen.
Ook in de zwembadsituatie, het bassinwater is immers geen 37 graden, kan dit al een rol spelen. Eventueel kan uw kind in het zwembad een shorty / tropenpak dragen. Bij het buitenwaterduiken moet het neopreenpak goed passen. Een pak kopen “op de groei” is onverstandig.

Klaren van de oren
De oren van kinderen zijn anders dan bij volwassenen. De buis van Eustachius is de verbinding tussen het middenoor en de neusholte. Bij het klaren van de oren wordt deze verbinding geopend, zodat het middenoor op druk gebracht kan worden. Bij kinderen loopt de buis van Eustachius meer horizontaal dan later in het leven. Ook is de buis smaller. Het gevolg hiervan is dat klaren moeilijker gaat.
Door de andere ligging van de buis van Eustachius is het kind tevens gevoeliger voor het ontwikkelen van een middenoor ontsteking. Dit heeft op zijn beurt weer een negatief effect op het klaren.
Extra aandacht voor het klaren van de oren, voor en tijdens het snorkelen of het duiken met perslucht, is dus bij kinderen erg belangrijk. Bij een verkoudheid of oorontsteking moet het kind afgeraden worden onder water te gaan.

Botgroei
Over de invloed van duiken op de botgroei bij kinderen is veel gespeculeerd. Bij elke duik ontstaan er kleine stikstofbelletjes die schade kunnen aanbrengen aan gevoelige weefsels in het lichaam. Bij beschadiging van de groeischijven van het bot, welke functioneel zijn tot in de late puberteit, kan dit leiden tot een verminderde botgroei. Uit de praktijk zijn hierover geen gegevens bekend.

PFO
Een ander punt is de eventuele aanwezigheid van een PFO. Een PFO, patent foramen ovale, is een opening tussen de rechter en de linker boezem van het hart. Voor de geboorte is bij ieder mens deze opening aanwezig. Kort na de geboorte vindt sluiting plaats en verandert de bloedsomloop in het lichaam doordat de longen gaan functioneren. Echter niet bij iedereen vindt volledige sluiting plaats. Bij een aanzienlijke groep mensen blijft de verbinding aantoonbaar open. Bij kinderen is dit vaker het geval dan bij volwassenen. Er worden getallen genoemd van meer dan 30%. Mensen hebben hier normaal gesproken geen last van. Het gevolg van het PFO is dat aderlijk bloed met stikstofbellen rechtstreeks terug kan stromen naar het slagaderlijk gedeelte van het hart, zonder dat deze bellen in de longen worden verwijderd. De stikstofbellen komen weer terug in de grote circulatie waardoor de kans op decompressieziekte toeneemt.

Duikongevallen
Als laatste kan nog genoemd worden dat de hulpverlening in Nederland vrijwel geen ervaring heeft met duikongevallen bij kinderen. Zo zijn er bijvoorbeeld geen specifieke decompressietabellen beschikbaar voor het behandelen van een kind in de decompressietank. Het duiken met kinderen zal dus, nog meer dan bij volwassenen, gericht moeten zijn op het voorkomen van duikongevallen. Het aanpassen van de duikduur en de duikdiepte is een belangrijke voorzorgsmaatregel die genomen kan worden.

Duikmedische keuring
Voordat een kind in het buitenwater mag duiken met perslucht moet er een duikmedische keuring plaatsvinden. Deze keuring is overeenkomstig met de keuring voor volwassenen. Echter moet de keuring worden verricht door een arts die zowel verstand heeft van de duikgeneeskunde als van kinderen.
Bij het duiken met perslucht in het zwembad kan meestal een vragenlijst volstaan. Zijn er echter lichamelijke of geestelijke problemen bij het kind, dan is een keuring ten zeerste aan te raden. Willen de ouders helemaal op veilig spelen, dan is een keuring bij aanvang van het persluchtduiken in het zwembad aan te raden. Hiermee kun je ook de teleurstelling voorkomen die kan ontstaan als een kind na jaren van spelen met perslucht in het zwembad alsnog wordt afgekeurd voor het duiken met perslucht in het buitenwater.